‘Samen leven’ staat in het Lopster Dorpenprogramma centraal. We streven een fijne woonomgeving voor onze inwoners. Dit noemen we ook wel leefbaarheid. Daarmee bedoelen we of de dorpen in onze gemeente fijn zijn om te wonen, te werken, op te groeien en oud te worden. Gelukkige Lopsters in vitale, aantrekkelijke dorpen!
Samen leven hebben we in vijf onderdelen uitgewerkt. Ieder met zijn eigen ambities.
Naast het Lopster Dorpenprogramma heeft ieder dorp een eigen budget om de eigen dorpsagenda uit te voeren, en is er een apart jongerenbudget ingesteld. De budget dorpsagenda en het jongerenbudget zorgen ervoor dat er altijd maatwerk voor ieder dorp verricht kan worden. En dat dorpen snel hun eigen plannen kunnen realiseren.
wonen
verduurzamen
leren en werken
zorgen
zijn
Behoud en verbetering van de leefbaarheid in de directe woon- en leefomgeving van onze inwoners; gelukkige Lopsters!
Samen leven
- Een goed onderhouden, energiezuinige en aardbevingsbestendige woningvoorraad in een aantrekkelijke woonomgeving.
- Balans tussen aanbod en vraag van woningen.
- prettig en veelzijdig openbaar gebied.
- Speciale aandacht voor behoud en versterking cultureel erfgoed, monumenten en de karakteristieke structuur en sfeer van het dorp.
Voldoende aanbod van verschillende woningtypen is belangrijk om jongeren, ouderen, gezinnen en alleenstaanden een plek te kunnen bieden. We hebben te maken met vergrijzing: er komen steeds meer ouderen, die ook nog eens langer thuis blijven wonen. Daarom moeten we onze woningvoorraad aanpassen. Maar, we hebben ook ruimte nodige voor jongeren die graag in hun eigen dorp willen blijven wonen.
In de gemeente Loppersum hebben we te maken met een daling van het aantal bewoners (dit noemen we krimp) en naar verwachting krimpt het aantal inwoners verder. We willen daarom kwalitatief goede en flexibele woonvormen. Woningen die makkelijk aan te passen zijn naar veranderende vragen. We willen onze woningen dus kwalitatief goed, energiezuiniger én levensloopbestendig maken.
Recreatieve paden & vaarrecreatie
Onze dorpen en het landelijk gebied in de gemeente Loppersum hebben veel te bieden. Dit kan meer worden benut door het herstellen van oude verbindingen in de vorm van fiets- en wandelpaden, kerkenpaadjes en vaarroutes (ook het herstel/aanleg van haventjes). Vanuit vrijwel alle dorpen zijn ideeën ingebracht om deze verbindingen te herstellen of aan te leggen. Hiervoor wordt ook cofinanciering gezocht vanuit andere fondsen (bijvoorbeeld de compensatiegelden van de 380 kv-lijn van Tennet).
Een groenere woonomgeving die klimaatbestendig is, met meer biodiversiteit
Inwoners vragen om meer groen in de openbare ruimte. Ook worden maatregelen gevraagd om de identiteit en beleving van het dorp te vergroten en de openbare ruimte meer klimaatbestendig en biodivers in te richten.
Het weer in Nederland wordt extremer. De inrichting van onze leefomgeving bestaat steeds meer uit steen. Dit zorgt voor problemen zoals:
- hittestress, waarbij de warme in een gebied niet meer weg kan en het nog warmer wordt
- wateroverlast, zoals overstromingen omdat bij hevige regenbuien het water niet meer in de bodem kan wegvloeien.
Door bestrating weer te vervangen door bomen, struiken en planten, waar dit kan, kunnen we de overlast beperken. Zo wordt de openbare ruimte beter ingericht voor een extremer klimaat. Ook vergroot het de biodiversiteit (de hoeveelheid verschillende planten en dieren in een gebied).
Hieraan gekoppeld starten we een klimaat adaptief project. Bewoners worden gestimuleerd hun eigen tuin of erf groener en klimaatbestendig in te richten. Ook vullen we dit aan met maatregelen om het schone regenwater af te koppelen van het vuilwaterriool. Om tegemoet te komen aan de klimaatdoelstelling en het verhogen van de biodiversiteit wordt ingezet op het planten van meer bomen, zoals:
- het uitbreiden bestaande dorpsbossen,
- de aanleg ‘tiny forest’ / speelbosjes bij scholen en speelplekken,
- de aanleg voedselbossen/pluktuinen,
- het vervangen van de door essentaksterfte aangetaste essen door gezonde bomen.
Inwoners vinden een goede openbare ruimte (de straten, parken en pleinen) erg belangrijk. Het verhoogt de de leefbaarheid en het woongenot in de dorpen. De openbare ruimte is de plek waar inwoners elkaar ontmoeten en kinderen samen spelen. Veel groen in de openbare ruimte vinden inwoners prettig. Het geeft ook een gevoel van veiligheid en het zorgt ervoor dat een dorp of straat herkenbaar is (straten of dorpen lijken minder op elkaar). Ook is het goed voor de waarde van woningen en ander vastgoed, als de openbare ruimte mooi en netjes is.
Verzilverlening
We vinden het belangrijk dat woningeigenaren hun woningen kunnen verbeteren. Bijvoorbeeld energiezuiniger maken en aanpassen zodat ze langer thuis kunnen blijven wonen. Dit kan niet iedereen zomaar betalen. Oudere woningeigenaren komen bovendien niet altijd in aanmerking voor een lening.
Om het voor deze mensen toch mogelijk te maken langer veilig thuis te blijven wonen, willen we hen de ‘Verzilverlening’ aanbieden. Door de Verzilverlening is het mogelijk om de overwaarde van de woning in te zetten voor investeringen in de woning. De lening kent geen maandelijkse aflossing en geen inkomenseis. De lening wordt pas afgelost bij verkoop van de woning of bij overlijden.
Met de Verzilverlening kunnen we tenminste 50 woningen aanpakken. Het budget komt na ongeveer 15 jaar weer vrij en kan dan opnieuw ingezet worden. Voor een groter bereik is het mogelijk een deel van het budget in te zetten om bij te lenen via de BNG Bank.
Een goede invulling geven aan leegstaande gebouwen en aan vrijgekomen locaties in de dorpen.
De versterkingsopgave in het aardbevingsgebied heeft een enorme invloed. Zo zijn door de sloop en nieuwbouw van onze basisscholen een aantal voormalige schoolgebouwen leeg komen te staan. Het zijn grote locaties, vaak centraal in de dorpen gelegen, en soms in bijzondere panden. Het is belangrijk dat we een goede passende invulling aan deze locaties gegeven. En dat we dit doen in overleg met de dorpsbewoners.
Ook het project ‘Rommelerven en Rotte Kiezen’ valt onder deze programmalijn (waarbij vervallen panden en locaties met veel troep worden aangekocht en opgeruimd). Wanneer het gaat om monumenten kan een nieuwe bestemming goed aansluiten bij het Erfgoedprogramma. Binnen deze programmalijn zal gezocht worden naar mogelijkheden voor cofinanciering.
In een landelijke dorpengemeente als Loppersum is bereikbaarheid en mobiliteit een belangrijk thema. Voorzieningen, zoals een winkel of bibliotheek, zijn of blijven niet altijd om de hoek. Dat hoeft niet erg te zijn als de bereikbaarheid maar goed is. Openbaar vervoer is hierin erg belangrijk. Ook is verkeersveiligheid een terugkerend onderwerp van gesprek.
Inzetten op openbaar vervoer
Om het openbaar vervoer te stimuleren zijn de knooppunten (waar verschillende vormen van vervoer bij elkaar komen) van groot belang. Station Loppersum is aangewezen als knooppunt (hub). Ook in andere grote kernen zouden meer voorzieningen moeten komen bij deze knooppunten (bijvoorbeeld station Stedum, bushalte Delleweg Middelstum). Hier kunnen ook nieuwe vormen van vervoer en mobiliteit komen, zoals deelauto's, autonome shuttles en oplaadpunten voor fiets en auto. Bereikbaarheid, comfort, leefbaarheid, gezondheid en duurzaamheid staan centraal. We gaan ook onderzoeken wat er mogelijk is om het openbaar vervoer netwerk te verbeteren. Daarnaast wordt het fietsnetwerk verbeterd.
Inzetten op verkeersveiligheid door middel van snelheidsremmende maatregelen
Er worden maatregelen uitgewerkt voor de wegen waar veel meldingen over snelheidsoverlast worden gemaakt. Bijvoorbeeld de doorgaande wegen in Zeerijp, Zijldijk en Middelstum. Hier worden aanpassingen gedaan, zoals:
- het verbeteren van de dorps-entree,
- het gebruik van afwijkende materialen,
- aanpassingen in de loop van de weg die markeren dat de snelheid 30 km/uur is,
- dit wordt gecombineerd met veilige oversteeksituaties.
- Leren in alle vormen, voor alle leeftijden.
- Handhaven en verbeteren van kwalitatief hoogwaardig en bereikbaar onderwijs voor kinderen.
- Kindcentra als belangrijke, centrale plekken in de dorpen.
- Een leven lang leren (omscholing, bijscholing, trainingen).
- Ruimte voor sociaal-culturele ontwikkeling.
- Werk is de sleutel tot inkomen en meedoen.
- Meer mensen aan het werk en waar een betaalde baan niet mogelijk is zorgen we voor een beschutte omgeving.
- Een goed vestigingsklimaat voor lokale ondernemers.
- Ruimte voor innovatie en nieuwe ideeën en startups.
- Perspectief door werk; meer mensen aan de slag.
- Vraag en aanbod verbinden en op elkaar aan laten sluiten.
- Werk dat dichtbij is maar niet direct tot een volwaardige baan leidt, bundelen we en maken we beschikbaar.
Als je niet weet of je morgen nog werk en inkomen hebt, kan dit spanning en stress veroorzaken. Dit kan bij individuen en in gezinnen leiden tot negatief gedrag en gezondheidsproblemen. Daarom proberen we meer mensen aan het werk te krijgen. Zo pak je de oorzaak aan in plaats van de gevolgen. Een goed voorbeeld hiervan is de dienstverlening van Mobility Mentoring. Deze aanpak helpt mensen om zelf hun financiële en sociale problemen aan te pakken. Zo worden ze economisch zelfredzaam, wat weer positief is voor andere onderdelen van hun leven.
Werk als gevolg van de NPG projecten
In onze regio wonen in verhouding veel mensen met een arbeidsbeperking. Zij kunnen niet aan de slag bij een gewone werkgever. Voor hen willen we werk aanbieden in een beschutte omgeving. Zo kunnen zij ook hun talenten inzetten en ontwikkelen. Het Lopster dorpenprogramma leidt tot projecten waar werk verzet moet worden. Veel inzet wordt door of vanuit de dorpen door vrijwilligers geleverd. Waar de inzet fors en structureel nodig is willen we banen maken. Deze zijn geschikt voor onze inwoners met een arbeidsbeperking. De samenwerking met het regionale bedrijfsleven en onderwijsinstellingen is essentieel om de match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt te realiseren. Voorbeelden hiervan zijn:
- inzet in het groenonderhoud zonder bestrijdingsmiddelen,
- toegankelijker maken van begraafplaatsen,
- verwerking van bomen (zoals Essen),
- beheer deelauto’s en deelfietsen,
- een dorpsconciërge.
vestiging- en ondernemersklimaat
We ondersteunen vernieuwing, nieuwe ideeën en startups. We zorgen ervoor dat lokale en regionale ondernemers zich goed en gemakkelijk kunnen vestigen in onze gemeente.
Inwoners hebben aangegeven behoefte te hebben aan het behoud van voorzieningen in de buurt, zoals een kruidenier of kleine supermarkt. Eén manier is om werk door lokale bedrijven te laten uitvoeren (in plaats van een bedrijf wat niet uit de regio komt). Zo blijft de middenstand bestaan in de dorpen en in de regio. Daarnaast is genoemd dat er ingezet zou moeten worden op de ondersteuning bij het verduurzamen van bedrijven. Bijvoorbeeld de omschakeling van een boerenbedrijf naar een circulaire bedrijfsvoering.
Digitale bereikbaarheid
Eén voorwaarde voor beter ondernemersklimaat is sneller en beter internet, voornamelijk in de buitengebieden. Hierbij willen mensen liever geen 5G. Sommige bewoners maken zich zorgen om hun gezondheid (vanwege de straling van de mast) en veel mensen vinden de masten ook niet mooi in het landschap.
Ook willen we door goed internet aansluiting vinden met de digitale samenleving. Zo binden we jongeren aan de dorpen, prikkelen we ze om in de dorpen te blijven wonen of om na hun studie of opleiding terug te keren.
In eerdere aanvraagrondes is een budget aangevraagd voor het programma Jeugd, Onderwijs en Leefbaarheid. Dit programma is meegenomen en past onder deze programmalijn.
De vraag naar personeel en het aanbod van inwoners die werk zoeken, sluiten niet goed op elkaar aan. We investeren in kennis en vaardigheden, vooral in kansrijke beroepen. Specifiek door ons te richten op het investeren van talentontwikkeling bij de jeugd. Door een goede samenwerking tussen scholen en regionale bedrijven willen we voor jongeren kansen creëren voor een passende baan. Bijvoorbeeld door ze te helpen met het opbouwen van een portfolio voor een nieuwe baan of opleiding.
Een toegankelijke ontmoetingsplek kan helpen om jongeren kennis te laten delen en nieuwe dingen te leren. Zo halen ze meer uit zichzelf en stimuleren we ze om zichzelf en anderen uit te dagen.
Digital art factory
Een plek waar dit gefaciliteerd kan worden is de ‘digital art factory’. Dit concept is opgenomen in de aanvraag van juni 2019. Het is een digitale en fysieke ontmoetingsplek en onderzoeksplek voor en door jongeren van 10 tot 25 jaar. Hier kunnen ze alleen en/of met elkaar aan hun eigen projecten werken. Een coach kan jongeren hier begeleiden. Met het realiseren van een Digital Art Factory ontstaat er een creatieve ontmoetingsplek voor jongeren in de gemeente Loppersum. Een plek waar jongeren die geïnteresseerd zijn in kunst en techniek samen aan de slag kunnen gaan, en elkaar kunnen ontmoeten. De Digital Art Factory vervult daarmee naast een inhoudelijke ook een sociale functie.
Onderdeel van het project is onderzoeken of er voor meerdere soorten kunst, ambacht en/of techniek een plek gevonden kan worden op één locatie, bijvoorbeeld het dorpshuis. Het doel is om in de komende periode dit te verdiepen en uit te werken.
De afgelopen jaren zijn de basisschoolfaciliteiten en een aantal kindcentra in de gemeente Loppersum als gevolg van de versterkingsopgave vernieuwd of bouwkundig versterkt. Voor het inrichten van een deel van de schoolpleinen is in juni 2019 budget verkregen bij het NPG. Hierdoor zijn de voorzieningen voor basisonderwijs in de gemeente Loppersum goed op orde.
- Gezond en veilig opgroeien en ouder worden in eigen dorp.
- Meer gezonde jaren (lichamelijk en geestelijk) in de eigen woning en/of het eigen dorp.
- Levensloopbestendig wonen en nieuwe oplossingen om langer thuis te wonen.
- Jongeren samen veilig laten opgroeien.
- De inwoners lijden onder de aardbevingen. We zetten in op het ontwikkelen van hun veerkracht.
Gezond en gelukkig oud worden in de eigen omgeving is voor veel inwoners van de gemeente Loppersum erg belangrijk. Uit de gesprekken blijkt dat mensen erg gehecht zijn aan de plek waar ze wonen en hier graag willen blijven wanneer ze ouder worden. Men maakt zich zorgen of dit mogelijk is. Is er bijvoorbeeld wel 24-uur zorg beschikbaar als men dit nodig heeft? Een centraal punt of contactpersoon die vragen kan beantwoorden, waar hulpmiddelen of ondersteuning en zorg geregeld kunnen worden zou hierbij erg helpen.
Daarnaast is het van belang dat in elk dorp een goede balans wordt gevonden tussen formele en informele zorg. De uitkomsten van het onderzoek naar de toekomstscenario's voor het Hippolytushoes in Middelstum (waarvoor onderzoeksgeld beschikbaar is gesteld vanuit het NPG) passen hierin. Deze uitkomsten worden meegenomen bij de uitwerking van deze programmalijn.
Verzilverlening
Onder de programmalijn 'Goed wonen voor iedereen' is het concept van de Verzilverlening uitgewerkt. Dit is heel geschikt om ouderen langer thuis te laten wonen door hun woning aan te passen en levensloopgeschikt te maken.
Inzetten welzijnscoach
We willen inzetten op het stimuleren van een goede gezondheid door te gaan werken met welzijnscoaches in combinatie met het aanbieden van ‘Grip en Glans’ trainingen. Dit kan ervoor zorgen dat mensen beter voor zichzelf kunnen zorgen en beter in hun vel zitten.
Hippolytushoes Middelstum
De uitkomsten uit het onderzoek bestemmingsplan Hippolytushoes worden uitgevoerd.
Informele hulp kan een deel van de vragen om zorg en ondersteuning opvangen. Het helpt mensen om langer controle te houden over hun eigen leven. De voorzieningen die nodig zijn voor deze informele hulp verschillen erg per dorp. In het ene dorp redden bewoners zich prima met een praatje of telefonisch contact. Bewoners uit een ander dorp hebben behoefte aan een platform voor afstemming van vraag en aanbod. Als gemeente faciliteren we dit waar mogelijk en werken we met de dorpen samen.
We sluiten zoveel mogelijk aan bij de dynamiek van het dorp, maar zijn ook alert op de mate waarin kwetsbare mensen in staat zijn gebruik te maken van deze informele voorzieningen. Soms is informele ondersteuning niet mogelijk doordat deze in kleinere kernen niet beschikbaar is. Ook kan een tijdelijke aanvulling op de informele hulp gewenst zijn om overbelasting van het bestaande netwerk te voorkomen.
In het programma Samen Zijn wordt de programmalijn 'Stimuleren Noaberschap beschreven'. De leefbaarheidscoördinator kan een centrale rol spelen. Binnen deze programmalijn willen we hier bij aansluiten en waar mogelijk stimuleren en faciliteren.
We krijgen meer vragen om hulp in onze regio, en deze vragen zijn ook groter. Dat vraagt om een preventieve (voorkomen) en zo compleet mogelijke aanpak. De inwoner en het gezin is dan het uitgangspunt. Nieuwe gezamenlijke voorzieningen sluiten aan bij de geboden informele hulp. en bieden hulp voordat een situatie verslechterd (preventief). Er kan goed op de situatie worden gereageerd, en als het nodig is kan meer hulp worden geboden. Hier ligt een duidelijke link met de bovenstaande programma lijn, omdat dit een voorwaarde is voor het kunnen verlenen van informele hulp.
Schade aan een woning vanwege de aardbevingsproblematiek kan veel stress veroorzaken*. Uit diverse onderzoeken** blijkt de invloed van stress op de hersenen. Stress vermindert het vermogen om te kunnen relativeren, oplossingen te verzinnen en het overzicht te houden. Problemen bij één onderdeel van het leven vergroten de kans dat een inwoner ook op een ander onderdeel problemen krijgt. Een volledige werkwijze gericht op de vermindering van stress kan ervoor zorgen dat de hulp beter slaagt. Een voorbeeld hiervan is Mobility mentoring, deze wordt veel ingezet bij huishoudens met geldproblemen.
Collectieve, preventieve voorzieningen gericht op jeugd (gezin) en ouderen.
In elk dorp is een aanspreekpunt voor jeugd en ouderen gericht op welzijn. Dit sluit aan op de bestaande netwerken in de dorpen en wordt in samenwerking met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) opgezet.
Complete en innovatieve dienstverlening.
Bijvoorbeeld Mobility Mentoring. Deze pilot monitoren we op effectiviteit zodat het mogelijk is om deze innovatie op termijn ook in de hele Eemsdelta gemeente in te zetten.
Dagbesteding en participatie met elkaar verbinden.
* Onderzoek Life Lines, Tom Postmes en Katherine Stroebe
In bijna alle dorpen komt naar voren dat er behoefte is aan een ‘vitale leefomgeving’; dat is een omgeving die uitnodigt tot buitenspelen, sporten, fietsen of gewoon lekker een ommetje maken. Dit helpt het fysieke en mentale welzijn. Maar ook cultuur draagt bij aan de ontwikkeling van onze inwoners. Op jonge leeftijd aansluiten bij bijvoorbeeld een sport- of muziekvereniging zorgt voor binding met het dorp of de stad. Daarom zetten we in op voldoende aanbod van sport- en culturele faciliteiten. In voorgaande aanvraagrondes is een onderzoeksbudget aangevraagd voor het sportcluster Loppersum.
Sportcluster Loppersum
In voorgaande aanvraagrondes is een onderzoeksbudget aangevraagd voor het sportcluster Loppersum. De uitkomsten hiervan gaan we gebruiken bij de verdere uitwerking van deze programmalijn.
Introductie van een ‘sporthopper’
We willen in samenwerking met de aanwezige (sport)verenigingen een cultuur- en sporthopper introduceren voor de jeugd. Met deze ‘hopper’ willen we kinderen op een laagdrempelige en ongedwongen manier kennis laten maken met verschillende sporten en culturele activiteiten. Na afloop van de cursus kunnen kinderen verder met een sport of hobby die ze leuk vonden.
Outdoor fitnessvoorzieningen
In vier dorpen gaan we een pilot met outdoor sportvoorzieningen opzetten.
Onderzoek schoolzwemmen
Uit de dorpen met een zwembad (Middelstum en Loppersum) kwam de wens naar voren om deze zwembaden te laten bestaan. We onderzoeken de haalbaarheid om het schoolzwemmen weer terug te brengen op scholen.
- In alle plannen en ideeën komt verduurzaming en energie(transitie) op tafel.
- Samen verduurzamen doen we in de eigen woning maar zeker ook in de leefomgeving en bij vervoer en bereikbaarheid.
Het verduurzamen van onze omgeving loopt als een rode draad door veel plannen heen. We willen duurzame woningen, niet alleen nieuwe woningen maar ook onze bestaande woningvoorraad.
Ook kijken we naar onze omgeving, en de manier waarop van we van A naar B reizen. Ook hier zetten we in op duurzaamheid.
Inzetten op duurzame deelmobiliteit
De ‘lege vlekken’ (locaties die niet met openbaar vervoer bereikt kunnen worden), in het openbaar vervoersnetwerk moeten op een andere manier ingevuld worden. Dit kan door de realisatie van nieuwe buslijnen, maar ook door duurzame deelauto's en deelfietsen (deelmobiliteit). Voor het elektrische deelautoproject is reeds €2.000.000,- beschikbaar gesteld. Onderzocht wordt of dit project kan worden uitgebreid met elektrische deelfietsen. Deze kunnen bijvoorbeeld bij de treinstations of veelgebruikte bushaltes worden geplaatst. Mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt zouden ingezet kunnen worden om de deelfietsen operationeel te houden. Zo wordt er ook weer een koppeling gemaakt met Samen Werken.
Warmtenet
Het warmtenet in het dorp Loppersum is een lokaal initiatief dat een groot draagvlak bij de inwoners kent. Het warmtenetproject is een belangrijke troef in de opdracht om aardgasvrij te worden en vormt daarin een pilot. Dankzij het warmtenet kunnen we oudere, nog niet verduurzaamde woningen nu al aardgasvrij maken. Voor de eerste fase heeft het NPG reeds een budget beschikbaar gesteld in de aanvraag van juni 2019.
De verwachting is dat er met het toegezegde budget en andere toegezegde fondsen voldoende middelen zijn voor fase 1. Qua cofinanciering is Enpuls de beoogde partner voor het netwerkgedeelte van het warmtenetproject.
Parallel aan fase 1 loopt de ontwikkeling van fase 2. Fase 2 kan een uitbreiding zijn van het warmtenet in het dorp Loppersum maar zou ook een warmtenet-initiatief in één van de andere dorpen kunnen zijn. Zo is er reeds een opdracht verstrekt aan Hanzehogeschool om een quick scan onderzoek naar de haalbaarheid van een kopiëerbaar warmtenet-concept voor kleinere dorpen. Dit concept bestaat uit een warmtenet, een dorpswindmolen, een zonnecollectorveld en een voorziening voor warmteopslag (seizoensopslag). Met deze componenten is een volledig duurzame warmtevoorziening mogelijk en zijn geen kostbare investeringen in het elektriciteitsnetwerk nodig.
- Een dorp zijn we samen.
- Ruimte en plekken maken om elkaar te ontmoeten.
- Aandacht voor goede onderlinge relaties en sociale contacten.
- Elkaar kennen en zien: Noaberschap.
- Plannen en ideeën zijn nodig voor ‘reuring’.
- We maken de plannen samen, inwonersinitiatief juichen we toe, en ondersteunen we.
In het algemeen heerst bij de meeste dorpen een behoefte aan samenhang. Er zijn veel inwoners die graag wat voor een ander doen. In een veranderende samenleving, waarin mensen steeds meer en langer zelfstandig blijven wonen zijn vrijwilligers belangrijk. Vaak blijkt wel dat er een vaste groep vrijwilligers bestaat. Deze groep wordt in sommige gevallen overvraagd. Stimulering van noaberschap heeft dan ook vooral betrekking op:
- het ontlasten van overvraagde vrijwilligers,
- het vinden van nieuwe vrijwilligers,
- het faciliteren van activiteiten en initiatieven.
Een goed voorbeeld is hulp bij het opstarten van nieuwe mogelijkheden om met elkaar te communiceren, zoals een Whatsapp-groep. Of bijvoorbeeld ondersteuning bij het organiseren van dorpsevenementen, en het creëren van nieuwe openbare dorpsdiensten en dorpsruimtes zoals winkels, cursussen en krantjes. We gaan het eigen initiatief van de inwoners actief ondersteunen. We stimuleren zo de zelfredzaamheid en het gevoel van samenhang in onze samenleving.
Pilot Modern Noaberschap
Bij deze pilot investeren we in de structuren en netwerken in en rond de dorpen. Voortbouwen op kennis en ervaring. Niet terug naar het oude, maar het goede eruit halen en er iets eigens van maken. We creëren zo een nieuw netwerk van mensen, waarin je elkaar helpt om fijn te wonen, te werken en te leven.
We kunnen gebruik maken van nieuwe manieren om met elkaar te communiceren. Zo leggen we nieuwe verbindingen. Met als ongeschreven regels:
- gedeelde verantwoordelijkheid
- gelijkwaardigheid
- wederzijds vertrouwen
- talenteninzet
- wederkerigheid.
We willen ons richten op creativiteit, vernieuwen, het aanpakken van kansen en het smeden van nieuwe verbindingen. Zo verbinden we mensen en groepen met verschillende achtergronden (bijvoorbeeld inburgeraars en jongeren). We kunnen ook inzetten op preventie en maatschappelijke thema’s (bijvoorbeeld laaggeletterdheid, gezondheid of eenzaamheid). We stellen een leefbaarheidscoördinator aan die het contact houdt tussen de inwoners en de gemeente.
(samenwerking en verbinding tussen dorpen)
We helpen bij de samenwerking tussen de dorpen, en versterken de samenwerking als dat kan. Zo kunnen we vraag en aanbod nog beter op elkaar aansluiten en kan men van elkaar leren. Vooral inwoners van kleinere dorpen geven aan dat zij graag in contact komen mensen in andere dorpen. Ze willen graag zien hoe plannen in andere dorpen worden aangepakt en uitgevoerd. Ook kunnen kleinere dorpen niet genoeg vrijwilligers opbrengen om zaken te organiseren. Daarom is het nodig dat dorpen onderling meer gaan samenwerken en elkaar helpen. In vrijwel alle dorpen in de gemeente Loppersum zijn de inwoners betrokken bij het dorp. Dit blijkt wel uit het grote aantal dorps- en bewonersinitiatieven, waarmee het dorp mooier wordt. De identiteit van het dorp wordt ermee versterkt. Door de initiatieven bij elkaar te brengen kunnen we veel kennis en ervaring delen en verhogen we de kans dat het een succes wordt. Ook is het handiger om sommige plannen gezamenlijk (dorpsoverstijgend) op te pakken. Men wil samen met andere dorpen werken én samen met andere dorpen leren.
Professionele coördinator aanstellen voor vrijwilligers
We stellen voor een project op te zetten om de initiatieven uit de dorpen en van bewoners te ondersteunen door een coördinator. Dit is iemand die er voor opgeleid is en hier ervaring mee heeft (een professional). De coördinator blijft vast betrokken bij de plannen.
Ook organiseren we dat de verschillende dorpen regelmatig samen overleg hebben.
Buiten het stimuleren van het noaberschap zijn er andere manieren om de samenhang te stimuleren. Mensen hebben aangegeven dat ze graag anderen meer willen ontmoeten, buiten hun eigen woning. Veel opmerkingen gingen over (nieuwe) activiteiten, het dorpshuis en andere (nieuwe) gemeenschappelijke voorzieningen. Vooral het verbeteren en moderniseren van gedeelde ruimtes zoals dorpshuizen en cafés en kroegen zijn gewenst. Hoewel dit leeft in bijna elk dorp, gaan we specifiek kijken naar de behoeftes van ieder dorp apart. En gaan we kijken naar de wensen van aparte doelgroepen. Zo gaan veel opmerkingen over mogelijkheden voor jongeren om elkaar te ontmoeten en plekken waar ouderen elkaar ontmoeten. Ook zijn er wensen voor mogelijkheden dat verschillende generaties elkaar ontmoeten. Ondersteuning door de gemeente is gewenst.
Vele vrijwilligers zijn betrokken bij de diverse initiatieven van inwoners, verenigingen van dorpsbelangen en lokale dorpshuisbesturen. Zij zetten zich in om plannen te realiseren. We letten daarbij op de volgende aspecten:
- Het dorp en het dorpshuis gebruiken voor ontmoetingsplaatsen en het organiseren van activiteiten,
- Een gezamenlijke aanpak met georganiseerde structuur in de dorpen
- Het bevorderen en behouden van leefbaarheid.
Binnen dit thema gaat het om de ontmoeting tussen mensen. In het thema Samen zorgen gaat het om de ontmoeting vanuit het samen sporten en elkaar gezond houden.
Dorpshuizen (vervolg koppelkansen)
De inwoners van de gemeente Loppersum hebben een sterke behoefte aan een centrale ontmoetingsplek in hun dorp. Ieder dorp heeft een dorpshuis. Hier kunnen we voor allerlei activiteiten gebruik van maken. Een deel van de dorpshuizen is in een eerder traject in aanmerking gekomen voor de zogenoemde koppelkansen. We koppelden de versterkingsopgave aan de verbetering en vernieuwing van het dorpshuis.
Door deze bijdrage konden de dorpen hun dorpshuizen behouden en inzetten als ontmoetingsplaats. Zo blijft in de toekomst de mogelijkheid bestaan om te ontmoeten, te leren en te ontspannen. Hiermee zorgen we ervoor dat he het prettig is om te wonen in een dorp. Een ander deel van de dorpshuizen is misschien nu nog niet zover. Maar ook zij willen in de toekomst gebruik maken van de mogelijkheid om hun dorpshuis te verbeteren.
Pilot dorpsschuur: samen leren, werken en ontmoeten
Het doel van deze proef is om voorzieningen, zoals een zaagmachine of een grasmaaier, centraal en toegankelijk te maken, zodat het hele dorp hierin kan delen. Niet iedereen heeft dan zijn eigen grasmaaier, maar bewoners delen samen de grasmaaier, of ander gereedschap. De gedeelde spullen kunnen in een dorpshuis worden bewaard, maar dit kan ook in een dorpsschuur zijn. De dorpsconciërge doet het onderhoud en allerlei klusjes. Zo draagt dit plan ook weer bij aan de werkvoorziening. In de dorpsschuur kunnen ook deelfietsen (zoals beschreven onder Samen Wonen ) onderhouden worden door de dorpsconciërge. Zo is de dorpsschuur een plek van ontmoeting, en is er ook ruimte voor bijvoorbeeld wat meer 'technische' workshops en evenementen.
